Bizitegi-eraikin pribatuak berritzea bide konplexua da, eta hainbat arazo sor daitezke arlo finantzarioan, administratiboan, teknikoan eta sozialean. Oztopo horiek – askotan elkarren artean lotuta – gainditzeak ikuspegi berritzaile sistemikoa eskatzen du, eta, horretarako, hainbat eragileren lankidetza behar da irtenbide sortzaileak, iraunkorrak, inklusiboak eta erreproduzigarriak aurkitzeko. BIRTUOSSen helburua Opengela zerbitzua hobetzea eta zabaltzea da, etxebizitzak osorik berritzeko, etxebizitzen jabeen helburu zabalago batekin, tokiko alderdi interesatuekin lankidetzak sortuz, gobernantza-egitura bat definituz negozio-eredu iraunkor batekin, eta zerbitzua Euskal Herri osora zabalduz. BIRTUOSSek pilotu bat inplementatuko du (Living Lab), non Opengela eredua testatuko den, eta, ondoren, leihatila bakarreko 9 bulego gehigarrietara hedatuko da proiektua gauzatzeko aldian, 4.800 biztanle eta 2.102 etxebizitza estaliz. BIRTUOSS partzuergoak (Eusko Jaurlaritza burutzen duena) 14 bazkide ditu, eraikinen berritzearen balio-kate osoa estaltzen dutenak. Horrez gain, balio-katearen katebegiak ordezkatzen dituzten erakunde gehigarri batzuk ere sartu dira, proiektuaren helburu handinahiak lortzeko beharrak eta eskakizunak asetzeko aholkularitza-eginkizuna dutenak.
Proiektuaren deskribapena
Europan, eraikinek energiaren ia %40 kontsumitzen dute eta CO2 isurien %36 isurtzen dute. Eraikinen birgaitzea funtsezkoa da karbono gutxiko eta energetikoki eraginkorra den Europaren helburuak lortzeko, Parisko Akordioan, EB 2050eko Energia Estrategian eta «Energia garbia europar guztientzat» paketean ezartzen den bezala.
Proiektu honek anbizio handiko mekanismo global, arin eta koordinatua ezarri nahi du, Euskal Autonomia Erkidegoan Etxebizitzak Birgaitzeko Zerbitzu Integratuen eskema kudeatu eta ezartzeko, hiri-berroneratze integraleko eredu berritzaile baten oinarri gisa. Eskema hori lehen aldiz hedatuko da Euskal Autonomia Erkidego osoko tamaina eta ezaugarri desberdinetako 10 udalerritan, eta EBren H2020 Programak finantzatutako HIROSS4all proiektuaren esparruan garatutako Opengelaren esperientzia arrakastatsuan oinarrituko da. Familia anitzeko eraikinak berritzea helburu nagusitzat hartuta, BIRTUOSS ereduak eredu bat garatu nahi du, etxebizitzen esku-hartzeak auzo mailan eskalatu ahal izateko, ikuspegi holistiko eta integratu batekin.
BIRTUOSSen helburu nagusia Opengela zerbitzua hobetzea da, etxebizitzak osorik berritzeko, jabe gehiago sartuz, tokiko alderdi interesatuekin lankidetzak sortuz, enpresa-eredu iraunkorra duen gobernantza-egitura bat definituz eta zerbitzua euskal eskualde osora zabalduz.
BIRTUOSSen helburu nagusiak hurrengoak dira:
- BIRTUOSS eredua baliozkotzea, etxebizitzen jabeekin batera sortzeko prozesua ahalbidetuko duen living-lab batekin, Torre Urizarren (Bilbo) berritu beharreko 264 etxebizitzari helduz.
- Euskal Autonomia Erkidegoko eraikinen erreformen merkatu-baldintzak hobetzea
- Birgaitzearen balio-katean parte hartzen duten eragile guztiak integratzea.
- Opengela zerbitzua Euskal Autonomia Erkidego osora zabaltzea.
- Eraikinaren pasaportea integratzea, eraikinak berritzeko epe luzeko kudeaketa-tresna gisa.
- Energia garbietan eta energetikoki eraginkorrak diren etxebizitzak berritzeko inbertsioak sustatzea.
- Opengelarako negozio-eredu autosostengarri bat garatzea.
- Berrikuntzaren sektorean kualifikazio handiko lanpostuak sor daitezen bultzatzea.
- Euskal Autonomia Erkidegoko ingurune juridikoa eta arauemailea hobetzea.
Espero diren emaitzak:
BIRTUOSS proiektutik espero diren emaitza nagusiak hurrengoak dira:
- Leihatila bakarreko Opengela eredu berriaren erakustaldia eta inplementazioa Urizar Dorrean, proiektuaren bizitzan zehar 610 biztanleri eta 264 etxebizitzari birgaitze-zerbitzuak eskainiz. Proiektuan zehar eredua zabaltzea espero da, beste bederatzi leihatila bakarrekin, zerbitzua 4.800 biztanleri eta 2.102 etxebizitzari eskaintzeko.
- Proiektuan lehen mailako energia % 62,83 aurreztea (11,41 GWh/urte), berotegi-efektuko gasen isuriak urtean 13.028,54 tCO2 murriztuta.
- Ingurune parte-hartzailea eta baterako sorkuntzakoa sortzea, lehendik dagoen eredua hobetzeko.
- Negozio-eredu autosufiziente bat garatzea.
- Urizar Dorrean 10 eraikin eraikitzeko pasaportea lortzea, 5 urteko epean 10 auzotako 50 eraikinetara zabalduz.
- Opengela eredua Europako 10 eskualde edo hiritara transferitzea, beren tokiko testuinguruan ikasitako ikasgaiak aplikatu ahal izan ditzaten.
- 30 lanpostu sortzea leihatila bakarreko bulegoak kudeatzeko
Parte-hartzaileak:
BIRTUOSS proiektua Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Saila burutzen du Lurralde Plangintzaren eta Hiri Agendaren Zuzendaritzaren bidez, eta partzuergoak BIRTUOSS proiektua tokiko eta eskualdeko testuinguruan arrakastaz ezartzeko Euskadiko eragile nagusiak barne hartzen ditu, besteak beste, (1) Energiaren Euskal Erakundea – (EVE), Eusko Jaurlaritzaren energia-agentzia, energia-eraginkortasuna eta -aurrezpena hobetzea sustatzeko eta laguntzeko xedea duena; (2) Eraikune, Euskadiko Eraikuntzaren Klusterra, Euskadiko eraikuntzaren klusterra, eraikuntza-industriaren balio-kate osoa ordezkatzen duena (135 kide, ETEak, zentro teknologikoak eta unibertzitateak); (3) Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU). proiektuan parte hartuko du Arkitekturako bizi-kalitatearen ikerketa-taldearen (CAVIAR) bidez, Euskal Herriko Unibertitatearen arkitektura sailaren barnean dagoena; (4) Bilboko Udal Etxebizitzak, tokiko erakunde publikoa eta Bilboko (Espainia) hirian etxebizitza sozialak sustatzeko politikak garatzeko tresna; (5) Global New Energy Finance, inbertsio-gizartea, eraikitako ingurunea deskarbonizatzeko finantzaketa ematean zentratua; (6) Ezagutza eta Teknologia Industrien Elkartea (GAIA), 300 enpresa baino gehiago biltzen dituena, elkarlaneko berrikuntzan erreferente izateko helburuarekin, ezagutzan eta teknologia propioan oinarritutako konponbide lehiakorrak osatu eta abian jartzeko; (7) EDE Fundazioa, Euskadiko gizarte-, kultura- eta hezkuntza-garapenarekin konprometitutako irabazi-asmorik gabeko gizarte-erakundeen taldea; (8) Cíclica Arquitectura, irabazi-asmorik gabeko kooperatiba, ingurumen-orekan eta gizarte-ekitatean laguntzeko sortu zena, eta hiru eremu (arkitektura, komunitatea eta ingurumena) modu sistematikoan integratzen dituzten konponbideak eskaintzen dituena; (9) Aclima-Euskadiko Ingurumen Industrien Kluster Elkartea, Eusko Jaurlaritzaren Industria Politikako Ekintza Planaren barruan dagoen klusterrak 128 kide ditu gaur egun: 98 enpresa pribatu, 4 unibertsitate, 6 ikerketa-zentro eta eskualdeko gobernuaren, foru-aldundien eta udalerri nagusien ordezkariak; (10) Seikaz Comunicación, SL. -GABINETESEIS, aholkularitza espezializatua estrategian, komunikazioan, izen onean eta aholkularitzan komunikazioaren arlo ezberdinetan esperientzia handia duten enpresa eta enpresa-elkarteei; (11) Energiarako eta Ingurumenerako Agentzien eta Eskualdeen Europako Federazioa – FEDARENE, Europako eskualde eta energia-agentzietarako energia-trantsizioan eta klima-aldaketan liderra den ahotsa, EBko 25 herrialdetan 80 kide baino gehiago dituena (12) Green Building Council España, irabazi-asmorik gabeko elkartea, World Green Building Councileko Europako Eskualde Sareko kide espainiarra, eraikuntza-industria osoaren ordezkariak biltzen dituena ingurune eraikiaren diseinuan energiaren eta ekologiaren ikuspegi kontziente baterantz lan egiteko; (13) ZABALA Berrikuntza, Ikerketa, Garapen eta Berrikuntzako (I+G+B) aholkularitza-enpresa finkatua, Europa osoan lan egiten duen I+G+Bko jarduerak kudeatzen erakundeei laguntzeko esperientzia handia duena.